بررسی روند نابرابری در هزینه کالاهای منتخب سبد مصرف خانوارهای تهرانی در دوره زمانی 84-1368

طرح مسأله: در این مقاله تغییرات نابرابری در استان تهران طی سالهای 1368 تا 1384 به تفکیک مناطق شهری و روستایی برای کالاهای منتخب سبد مصرف خانوار از قبیل هزینه های بهداشتی، تحصیلی و تغذیه مورد بررسی قرار گرفته است. روش: با استفاده از آمار هزینه و درآمد خانوارها، تغییرات نابرابری هزینه ها به تفکیک مناطق شهری و روستایی استان تهران و کل کشور محاسبه شد. به این مننظور از ضریب جینی، ضریب تغییرات، ضریب انحراف میانگین نسبی و شاخص تایل و در انجام محاسبات از نرم افزارaccess، excel و stata و spss استفاده شده است. یافته ها: این پژوهش نشان میدهد که روند نابرابری بر حسب شاخص های محاسبه شده برای هزینه های بهداشتی و تحصیلی نشان از نابرابری شدید دارد(8/0-6/0=شاخص جینی) و در مورد هزینه های خوراکی و هزینه های ناخالص کل توزیع متعادلتری حکفرماست(4/0-3/0=شاخص جینی). جهت آزمون فرضیات مورد نظر تحقیق از آزمون تی مستقل و تی مزدوج استفاده شد. بین توزیع هزینه های ناخالص مناطق روستایی و شهری استان تهران تفاوت معناداری مشاهده شد، توزیع هزینه های بهداشتی در مناطق شهری کشور عادلانه تر از مناطق شهری تهران و توزیع این هزینه ها در مناطق روستایی استان تهران عالانه تر از روستاهای کشورمی باشد، هر چند میزان شاخص های بدست آمده نشان از نابرابری شدید در این دو منطقه می باشد. از لحاظ هزینه های تحصیلی فقط بین مناطق روستایی کشور و تهران تفاوت معناداری یافت شد که نشان از ناعادلانه تر بودن توزیع این هزینه ها در مناطق روستای ی تهران دارد. نتایج: مقادیر شاخص های محاسبه شده برای هزینه های تحصیلی و بهداشتی نشان دهنده نابرابری شدید در هر دو مناطق شهری و روستایی استان تهران و کل کشور می باشد و توزیع هزینه های خوراکی و هزینه های ناخالص کل شکل متعادلتری دارند و این نشان از آن دارد که هزینه های خوراکی رابطه معنادارتری با مخارج کل خانوار داشته و نماگر خوبی برای آن می باشد. به همین سبب توصیه می شود که بسته های سیاست گذاری بخصوص هدفمند نمودن یارانه ها سهم بیشتری به خدمات بهداشتی و تحصیلی داده تا خانوارهای طبقات پایئن جامعه نیز در استفاده از خدمات اساسی زندگی (بهداشت و تحصیل) بی بهره نمانند.